ΤΟ ΜΠΛΟΚ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝONTΑΙ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟYΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ:
-Γύρω από την παραγωγή κειμένου έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη θεωρία που βασίζεται στη θεωρία δομής των παραγράφων. Αυτή η θεωρία για την παραγωγή κειμένου, όπως φυσικά και η θεωρία για τη δομή της παραγράφου, έχουν εγκατασταθεί και παγιωθεί και απαιτούν το θαυμασμό.
-Όμως οι μαθητές αποτυχαίνουν στο μάθημα της γλώσσας τους με τα τραγικά ποσοστά αποτυχίας μέχρι και 60 τοις εκατό. Αυτό βέβαια συγκίνησε και συγκινεί αρκετούς εκπαιδευτικούς, που αποδίδουν όμως τις αιτίες αλλού και όχι στη θεωρία.
-Στο παρελθόν υπήρξαν πολλές θεωρίες που παρότι ήταν λαθεμένες επικράτησαν ολόκληρους αιώνες. Μια από αυτές ήταν η θεωρία του Πτολεμαίου για την κίνηση των Πλανητών και μια δεύτερη η θεωρία για τη μετάδοση του φωτός, που υποστήριζε ότι το φως μεταδίδεται μέσω του αιθέρα. Οι θεωρίες αυτές κατάτρυχαν τη σκέψη των θεωρητικών και των τεχνικών επιστημόνων και καθυστερούσαν κάθε παραπέρα πρόοδο, μέχρι που από την Αναγέννηση και δώθε τέθηκαν στο περιθώριο, πετάχτηκαν στον καλάθι των αχρήστων και αντικαταστάθηκαν από ορθές, με συνέπεια να δούμε από την θετική επιστήμη θαύματα.
-Υποστηρίζω δηλαδή ότι οι φιλόλογοι έχουνε στα χέρια τους μια λαθεμένη, ή έστω αρκετά ανεπαρκή, θεωρία, που σε μερικά σημεία μάλλον δεν την καταλαβαίνουν και ίδιοι, και που προσπαθούν να τη μεταδώσουν στους μαθητές με ελάχιστη φυσικά επιτυχία.
- Και έρχομαι να επισημάνω μερικά χαζά της σημεία ή λάθη της.
-ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
-Η θεωρία εφεύρε τον όρο λεπτομέρειες (έβαλε στο ντουλάπι των άχρηστων τον όρο προκείμενες που αναφέρεται στη Λογική,όπως και τον όρο αποδεικτικό υλικό ή αποδεικτικές προτάσεις που αναφέρεται στα βιβλία Έκφραση-Έκθεση). Και είπε τα βαρύγδουπα "λεπτομέρειες ή σχόλια είναι οι προτάσεις με τις οποίες εκφράζονται δευτερεύουσες ιδέες που διασαφηνίζουν, επεξηγούν, αναπτύσσουν, αιτιολογούν και γενικά στηρίζουν την κύρια ιδέα που υπάρχει στη θεματική πρόταση. Οι λεπτομέρειες διακρίνονται σε βασικές και βοηθητικές προτάσεις. Οι βασικές επιτελούν μια μόνο λειτουργία: αναπτύσσουν την κύρια ιδέα (θεματική πρόταση) της παραγράφου. . .Οι βοηθητικές επιτελούν δυο λειτουργίες, μια άμεση και μια έμμεση κτλ, κτλ".
-Τι να πρωτοθαυμάσει κανένας σε μια τέτοια αρλουμποειδή μπλαμπλακολογία! Για να επεξηγήσουν τις λεπτομέρειες τις λένε και σχόλια, και τις διαχωρίζουν σε κύριες και βοηθητικές. Και επειδή δεν τους βγαίνει, λένε το υπέροχο ότι οι βοηθητικές ενισχύουν και τη θεματική πρόταση και τη βασική λεπτομέρεια. Άντε τώρα ο μαθητής να κατανοήσει αυτό και εκείνο το σημείο και κυρίως να το μεταφέρει στο γραπτό του, τη στιγμή που αμφιβάλλω αν ο ίδιος ο καθηγητής καταλαβαίνει τι λέει.
-Υπάρχει ένας Νόμος που διέπει πολλά πράγματα (πχ την οργάνωση) αλλά και τον λόγο. Ο νόμος της Απλότητας. Τι πιο απλό να πει η θεωρία, έχοντας υπόψη της όσα λέει η Λογική, ότι "τη θεματική πρόταση την αποδεικνύουμε/υποστηρίζουμε με αποδεικτικές προτάσεις, αποδεικτικές που η Λογική τις ονομάζει προκείμενες". Και ότι μερικές φορές, όχι πάντοτε, υπάρχει ανάγκη να αποδείξουμε μιαν αποδεικτική με δική της αποδεικτική (πχ το κατάστημα Χ είναι καλό, γιατί είναι μοντέρνο. Και είναι μοντέρνο γιατί έχει φαντεζί καθίσματα. .-όπου το ΄"γιατί έχει φαντεζί καθίσματα" αιτιολογεί το είναι μοντέρνο). Δεν μπορούμε την περίπτωση/εξαίρεση να τη φέρνουμε σαν γενικότητα.
-Απορώ πώς ο όρος λεπτομέρειες δεν κάθεται στο στομάχι των φιλολόγων. Εμένα μου κάθεται και μου προκαλεί έλκος.
-Θαυμάστε επίσης το ρηθέν ότι "η θεματική πρόταση περιέχει ιδέα!", θαρρείς και μπορεί να περιέχει κάτι άλλο, αλλά το ζήτημα είναι τι είδους ιδέα περιέχει. Δεν αντιλαμβάνονται τέλος πάντων ότι περιέχει συμπέρασμα; Οπότε, έχοντας υπόψη στοιχεία από τη Λογική, θα πεις ότι το συμπέρασμα αποδεικνύεται με προκείμενες, που μπορούμε να τις πούμε και αποδεικτικές προτάσεις. Κι όμως από τους φιλόλογους δεν διαφεύγει βέβαια το σχήμα του συλλογισμού "συμπέρασμα + αποδεικτικές προτάσεις" ή "αποδεικτικές προτάσεις + συμπέρασμα". Αυτό το σχήμα το λένε σε άλλα σημεία όταν διδάσκουν ή εξετάζουν τους μαθητές, επιμένουν όμως να μη ξεκινούν από αυτό, αλλά από το βλακώδες ότι η θεματική πρόταση υποστηρίζεται από λεπτομέρειες, βασικές και βοηθητικές κτλ, κτλ.
-Τώρα για να είμαστε πραγματιστές, πρέπει να πούμε ότι αυτά λέει η θεωρία, αυτά λένε και τα βιβλία που προμηθεύει το Υπουργείο στους καθηγητές και ότι οι καθηγητές είναι υποχρεωμένοι να λένε αυτά τα χαζά που λέει η διεθνής θεωρία για την παραγωγή λόγου, μια και την έχει ενστερνιστεί, τρομάρα του, ο διεθνής πρωτοκλασάτος φιλολογικός χώρος και τα υπουργεία των διαφόρων πολιτισμένων κρατών, όλων δηλαδή. Τι να σου κάνει ένας φουκαράς εκπαιδευτικός; να τα βάλει με τη θεωρία, το διεθνή φιλολογικό χώρο και το υπουργείο του και να διδάξει κάτι διαφορετικό από εκείνο που τον υποχρεώνουν; Θα τον πετάξουν στο δρόμο και θα χάσει το ψωμί του. Υποκύπτει λοιπόν, παρότι έχει μέσα του χιλιάδες ερωτηματικά και παρότι γνωρίζει ότι δεν διδάσκει και το καλύτερο δυνατό στους μαθητές τους, όπως αποδεικνύουν οι αποτυχίες τους στο μάθημα της παραγωγής λόγου.
-Υπάρχουν και άλλα σημεία στα οποία η θεωρία θέλει βελτίωση, που τα αναφέρω είτε αμέσως είτε εμμέσως στα διάφορα μπλοκ που έχω αναρτήσει (ότι η περιγραφή προχωρεί παραγωγικά*, ότι η θεματική πρόταση βρίσκεται μερικές φορές στο μέσον της παραγράφου**,κλπ) σημεία που δεν χρειάζεται να τα επαναλάβω εδώ σε έκταση.
-Κι εκείνο που θέλω να τονίσω και να παρακαλέσω τελειώνοντας, είναι να τολμήσουν μεμονωμένοι ή, ακόμα καλύτερα, ομάδες φιλολόγων να επεξεργαστούν τη θεωρία δομής της παραγράφου, και κατά συνέπεια και της παραγωγής κειμένου, να απομακρύνουν τα λάθη της, και να τη βελτιώσουν. Αυτό ίσως να μπορεί να γίνει και μέσω των Πανεπιστημίων μας, με την ανάθεση από τις οικείες σχολές σε ομάδα εν ενεργεία καθηγητών ή αριστούχων φοιτητών σύνταξης διατριβής ή διατριβών γύρω από τη δομή της παραγράφου και την παραγωγή κειμένου.
=====
* 2/7/2011: Η περιγραφή προχωρεί διαιρετικά, και όχι παραγωγικά. (Διαιρεί το προς περιγραφή αντικείμενο σε μέρη και αναφέρει τα κυριότερα από αυτά και τα χαρακτηριστικά τους).
** 12/8/12: Η θεματική πρόταση είναι συμπέρασμα, και το συμπέρασμα αναφέρεται ή στο τέλος ενός συλλογισμού, ή στην αρχή του οπότε ονομάζεται θεματική πρόταση. Το συμπέρασμα, όπως μας διδάσκουν τα εγχειρίδια της Λογικής, ποτέ δεν αναφέρεται στο μέσον των προκείμενων.
(15/12/2018: Φαινομενικά μόνο το συμπέρασμα σε ορισμένες περιπτώσεις βρίσκεται στο μέσον μιας παραγράφου. Τότε ουσιαστικά συμβαίνουν το εξής: 1) ή έχουμε δυο παραγράφους γραμμένες σαν μια, από τις οποίες η πρώτη καταλήγει σε δυο συμπεράσματα και το δεύτερό της συμπέρασμα λαμβάνεται χωρίς να ξαναγράφεται, ως θεματική πρόταση στη δεύτερη παράγραφο, 2) ή έχουμε παράθεση σαν μια παράγραφο συμπερασμάτων σχετικών μεταξύ τους και όχι άσχετων. Το κάθε συμπέρασμα παρατίθεται χωρίς αποδεικτικές (αξιωματικά), γιατί ο πομπός του λόγου θεωρεί ότι είναι γνωστό, ισχύει και ότι θα το αποδεχθεί ο αναγνώστης του έστω και αν δεν υπάρχουν αποδεικτικές. Μια τέτοια παράγραφο την ονομάζω " πολλαπλή αποδεικτική συγκείμενη από ατελείς παραγράφους- που δεν έχει δηλαδή καμιά τους αποδεικτικές προτάσεις). Σχετικά βλέπε ή το μπλοκ μου ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, ή το μπλοκ μου (ΣΤΝΤΑΚΤΙΚΌ -δομή - ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ).
========
